Pomoc prawna

Korzystając z raportu o stanie powiatu za 2022 r. (dostępny w internecie), przedstawiam fragment dotyczący pomocy prawnej.

W powiecie górowskim od roku 2016 funkcjonuje nieodpłatna pomoc prawna jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. W 2022 r. funkcjonowały 2 punkty nieodpłatnej pomocy prawnej. Jeden obsługiwany był przez radców prawnych i adwokatów, drugi przez organizację pozarządową wyłonioną na podstawie postępowania konkursowego, czyli Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych „Wsparcie, Informacja, Rozwój” w Górze.

Punkty swoją siedzibę mają w Górze przy ul. Armii Polskiej 8. Organizacja pozarządowa jeden dzień w tygodniu (czwartek) udzielała porad w Wąsoszu na podstawie zawartego porozumienia z gminą Wąsosz.

Umówienie porady możliwe było przez stronę internetową https://np.ms.gov.pl/. Osoby, które nie miały możliwości rejestracji zdalnej, mogły się  umówić na poradę telefonicznie pod numerem 65 544 39 00.

W roku 2022 udzielono łącznie 617 porad (w roku 2021 - 469 porad), z czego:

    414 - porady udzielone przez radców prawnych i adwokatów (w roku 2021 - 307 porad),

    203 - porady udzielone przez organizację pozarządową (w roku 2021 - 162 porady). 

Najwięcej porad udzielono z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego, karnego i prawa pracy. Główną formą udzielonej nieodpłatnej pomocy prawnej było poinformowanie osoby uprawnionej o obowiązującym stanie prawnym, o przysługujących jej uprawnieniach lub o spoczywających na niej obowiązkach, a także wskazanie osobie uprawnionej sposobu rozwiązania jej problemu prawnego.

W ramach realizacji zadania Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych „Wsparcie, Informacja, Rozwój” w 2022 r. świadczyło pomoc prawną - 20 godzin tygodniowo, udzieliło 203 porady prawne, przeprowadziło 4 godziny lekcyjne warsztatów dla młodzieży w Liceum Ogólnokształcącym w Górze pn. „Z prawem cywilnym za pan brat” i 2 godziny lekcyjne wykładu dla organizacji zrzeszającej seniorów, opracowało i wydało 2000 szt. poradnika edukacyjnego na temat obowiązku alimentacyjnego, opracowało i wydało 40 szt. plakatów oraz 1000 szt. ulotek informujących o możliwościach korzystania z nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i mediacji na terenie powiatu górowskiego i udostępniło jeden tzw. „wędrujący roll-up” z grafiką promującą zadanie.

W 2022 roku Powiatowy Rzecznik Konsumentów w Górze realizował zadania powiatu w zakresie ochrony praw konsumentów zgodnie z zapisami ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów.

W okresie sprawozdawczym realizując zadania polegające na zapewnieniu bezpłatnej informacji prawnej i poradnictwa konsumenckiego udzielił 117 porad, na które składały się:

- 43 porady dotyczyły umów zawartych w lokalu przedsiębiorstwa;

- 68 porad dotyczyło umów zawartych na odległość;

- 6 porad dotyczyło umów zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa.

Wyżej wymienione przypadki, obejmowały najczęściej problemy związane z chęcią rozwiązania i odstąpienia przez konsumentów od zawartych umów (87 spraw), reklamacjami z powodu wad towarów bądź nienależytym wykonaniem umowy (23 sprawy), nieuczciwymi warunkami zawartych umów, które przed ich zawarciem były niewłaściwie lub niedostatecznie wyjaśnione przez sprzedawcę lub usługodawcę (7 spraw).

Rzecznik świadczył pomoc w biurze podczas osobistych wizyt konsumentów, telefonicznie lub mailowo. Większość spraw załatwiano przy pomocy środków porozumiewania się na odległość (telefon i e-mail). W większości zgłaszanych rzecznikowi sprawach, pomoc konsumentom polegała na analizie sytuacji i stanu faktycznego, w jakim znajdowali się konsumenci, na redagowaniu pism związanych z dochodzeniem przez nich roszczeń kierowanych do przedsiębiorców oraz na rozmowach z przedsiębiorcami, które miały zmotywować ich do polubownego rozwiązywania sporów. W wyniku telefonicznych lub osobistych rozmów rzecznika z przedsiębiorcami, konsumenci zgłaszali pozytywne zakończenie sprawy, z którą nie mogli sobie poradzić samodzielnie.

Z uwagi na przysługujące Powiatowemu Rzecznikowi Konsumentów uprawnienia dotyczące możliwości występowania do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów, w okresie sprawozdawczym Rzecznik podjął decyzję o sporządzeniu pisemnego wystąpienia do przedsiębiorców - sprzedawców towarów i usług 4 razy. W prowadzonych postępowaniach 2 sprawy zakończyły się uznaniem roszczeń konsumentów, w jednej sprawie przedsiębiorca po dokładnym zbadaniu towaru podtrzymał swoje stanowisko o odmowie uznania reklamacji, gdyż reklamowany sprzęt AGD był sprawny, w jednej sprawie konsument uznał roszczenie do którego zapłaty był wzywany, gdyż po szczegółowej analizie przypadku okazało się, że twierdzenia konsumenta przedstawiane rzecznikowi były nieprawdziwe. 

W ramach działań edukacyjno-informacyjnych, w 2022 r. rzecznik napisał 5 artkułów, które publikowane były na stronie www.powiatgora.pl,  przeprowadził zajęcia dla młodzieży Liceum Ogólnokształcącego w Górze w liczbie 4 godzin lekcyjnych, które dotyczyły w szczególności zawieranych przez młodzież umów sprzedaży przez internet, wynikających z tych umów uprawnień, w tym do odstąpienia od umowy, terminach, itp., wygłosił 2 wykłady, pierwszy dla Słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego wieku w Górze, a drugi dla członków Sekcji Emerytów, Rencistów i Inwalidów przy Związku Nauczycielstwa Polskiego w Górze, które dotyczyły uczestnictwa seniorów na prowadzonych przez przedsiębiorców pokazach, podczas których zawierane są umowy sprzedaży i umowy finansowe poza lokalem przedsiębiorstwa. Rzecznik przedstawił także sposoby i terminy w jakich można odstąpić od tak zawartych umów oraz konsekwencje przekroczenia tych terminów. Po wykładach rzecznik odpowiadał na pytania i kwestie poruszane przez słuchaczy. Ponadto na stronie www powiatu informowano także o innych instytucjach, w których konsumenci mogą uzyskać pomoc.

Policjanci i język polski

Pod koniec kwietnia tego roku doszło do interwencji policji w Górze w bloku na ul. Reymonta. Jeden z lokatorów wezwał ją z tego powodu, że mieszkaniec tego budynku rąbał drewno w kotłowni. W bloku tym znajduje się 8 mieszkań, z czego 3 mają ogrzewanie gazowe, w tym zgłaszającej, pozostałe – z blokowej kotłowni, którą on obsługuje.

Policjanci porozmawiali ze zgłaszającą, która ich poprosiła o  przeprowadzenie rozmowy z rąbiącym drewno, ponieważ czynność ta powodowała hałas, który jej przeszkadzał. Wcześniej – rok, dwa lata, dziesięć lat temu … – nie przeszkadzał, teraz tak.

Z tego co mówili policjanci, lokator rąbiący drewno niewiele zrozumiał, jedynie to, że ma zakaz rąbania w kotłowni, a powinien to robić na podwórku. Niewiele zrozumiał, bo jest Ukraińcem i niezbyt sprawnie włada językiem polskim. Policjanci nawet nie próbowali przekazać tego zakazu jego żonie, które lepiej zna język polski, ani innym lokatorom, którzy mogliby przekazać zakaz i wyjaśnić o co policjantom chodzi.

Wg policjantów zdarzenie to miało nieco inny przebieg. Porozmawiali z mężczyzną, który rąbał drewno i poproszono go o dalsze rąbanie na dworze. Wg nich niczego nie zakazano, jedynie go poproszono. Bez jakichkolwiek uwag przeniósł się na podwórko. Wg oceny policjantów mężczyzna na tyle władał językiem polskim, iż zrozumiał, że powyższa czynność powoduje hałas w budynku, co może przeszkadzać  innym mieszkańcom.

Bardzo mnie cieszy, że interweniujący policjanci mieli tak dobrych nauczycieli języka polskiego, że mogą samodzielnie wyrokować, czy ktoś dobrze czy słabo włada polszczyzną.

Regulaminy spółdzielni mieszkaniowych czy wspólnot mieszkaniowych regulują kwestie porządkowe. Jednak mieszkańcy budynku na ul. Reymonta nie mają takich uregulowań, a tym samym nie ma zakazu rąbania drewna w kotłowni. Czyniono tak od 1970 r., czyli od zasiedlenia tego bloku.

Nieoczekiwanie los dopisał zakończenie do tej historii. Bohater artykułu odbierał kartę tymczasowego pobytu w Polsce i zapytał się urzędnika o warunki otrzymania karty stałego pobytu. Nie ma szans, oświadczył mu, bo zbyt słabo włada językiem polskim.

Większy budżet i długi

Na ostatniej sesji Rady Powiatu przyjęto sprawozdanie roczne z wykonania budżetu. 29 grudnia 2021 r. Rada Powiatu uchwaliła go na 2022 r. Zaplanowano dochody w wysokości 58 628 522 zł a wydatki na 60 493 325 zł, a także deficyt w kwocie  1864 803 zł. W ciągu roku zwiększono dochody o kwotę 9 684 647, 22 zł. Najbardziej na to wpłynęło zwiększenie udziału powiatu w podatku PIT o  6 076 607, 20 zł. Na koniec roku 2022 budżet powiatu wyniósł 68 313 169, 22 zł, a wydatki  73 527 793,22 zł.

Warto odnotować inwestycje drogowe: przebudowa drogi w Kruszyńcu (etap II),  w ramach pierwszej edycji „Nowego Polskiego Ładu” – droga w Bełczu Górnym i Kamieniu Górowskim, droga Siciny-Wioska-Witoszyce, droga Góra-Strumienna-Brzeżany, ulica Lipowa w Górze, w ramach drugiej edycji „Nowego Polskiego Ładu” – przygotowano kosztorysy inwestorskie drogi w Jemielnie i drogi Kłoda Górowska-Zawieścice oraz przygotowanie wstępnej dokumentacji na przebudowę dróg w Osetnie, Witoszyce-Wioska, Wąsosz-Płoski, Jemielno-Osławice, Niechlów-Łękanów, Góra-Kruszyniec, Ligota-Czernina i ulica Rzemieślnicza w Wąsoszu. W sumie wydano na nie 10 435 315, 13 zł.

Wydano łącznie na koszty obsługi długów powiatu 1 029 496, 29 zł. Chodzi o kredyt zaciągnięty przez powiat w 2008 r., kredyt przejęty do spłaty po zlikwidowanym SP ZOZ, odsetki od zobowiązań za wysypisko w Rudnej Wielkiej i za budowę strażnicy. Ponadto spłacano odszkodowanie za uchylenie pozwolenia na budowę wysypiska w Rudnej Wielkiej – 640 tys. zł, spłata zobowiązań po SP ZOZ (kredyt i składka do ZUS) – 1 151 094, 38 zł, odszkodowanie za strażnicę – 264 tys. zł.

Pod koniec roku 2022 zadłużenie powiatu wynosiło  14 193 485,59 zł, co stanowiło 21,64% wykonanych dochodów w 2022 r. 

Raport o stanie powiatu po raz piąty

W samorządach różnego szczebla co roku winny powstać raporty o stanie gminy, powiatu czy województwa i do końca mają do rąk radnych. W przypadku powiatu raport przygotowuje zarząd. Jest on rozpatrywany na tej sesji, na której odbywa się głosowanie nad absolutorium dla zarządu. W debacie nad raportem poza radnymi mogą brać udział mieszkańcy, ale ze względu na zaporowe warunki – zebranie co najmniej podpisów 150 osób - dotychczas nikt nie brał w niej udziału. 

Tegoroczny raport składa się z następujących rozdziałów: Wprowadzenie – ogólna charakterystyka powiatu; Rada i zarząd powiatu górowskiego; Informacje o stanie finansów powiatu górowskiego, zadania geodezyjne; Mienie powiatu i skarbu państwa; Komunikacja i infrastruktura drogowa; Bezpieczeństwo i obronność; Ochrona środowiska; Administracja architektoniczno-budowlana; Inwestycje realizowane w trakcie 2022 roku; Aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych; Pomoc społeczna; Edukacja; Kultura fizyczna i sport; Ochrona praw konsumenckich; Zamówienia publiczne; Organizacje pozarządowe i pomoc prawna; Administracja i zarządzenie.

Redaktor całości nie dopilnował takich szczegółów jak użycie spacji, interlinii, brak nagłówka i inne. Nie wpływa to na treść, jednak budzi zastrzeżenia pod względem formalnym. Tutaj niedościgniętym wzorem może być raport niechlowski. Wbrew pogłoskom, że jego zredagowanie kosztowało 10 tys. zł, wykonał to pracownik biura obsługi rady.

Na pierwszy rzut oka spełnia wymóg syntetycznego przedstawienia obrazu powiatu. Jednak lektura tego opracowania,  liczącego 255 stron, pierwszy zaś 155 stron, pokazuje, że tak nie jest. Widać wykorzystanie różnych sprawozdań przedstawianych radnym, np. z działalności Powiatowego Urzędu Pracy, ale brakuje sprawozdań czy raczej ich streszczeń dwu instytucji powiatowych – Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej i Komendy Powiatowej Policji. Te dwa sprawozdania były już omawiane na sesji majowej Rady Powiatu. W ubiegłym roku postąpiono podobnie. Najbardziej brakuje mi przedstawienia informacji na temat promocji i ochrony zdrowia. Brak szpitala w wyniku niefortunnej sprzedaży powoduje, że kwestia ochrony zdrowia stanowi palący problem, przynajmniej dla mieszkańców powiatu.

Nim powstał pierwszy raport o stanie powiatu  w 2019 r., rada uchwaliła, jakie wymogi ma on spełniać, m.in. stwierdzono, że winien zawierać analizę działalności zarządu w zakresie promocji i ochrony zdrowia oraz porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli. Wydaje się, że w tych kwestiach nie spełnia wcześniej określonych wymogów. Pod uchwałą jest podpis ówczesnej przewodniczącej Rady Powiatu – Urszuli Szmydyńskiej, które obecnie pełni funkcję przewodniczącej zarządu.

Podczas anemicznej debaty nad raportem pani starosta wyjaśniła brak informacji dotyczącej ochrony zdrowia. Ponieważ powiat nie prowadzi żadnej placówki medycznej, więc siłą rzeczy nie może niczego zamieścić. Szkoda jednak, że to zastrzeżenia nie znalazło się na kartach raportu.

Wręcz wzorcowo opracowano rozdział dotyczący edukacji. Jeszcze w zeszłym roku wskazywałem na drobne uchybienia dotyczące bibliotek szkolnych, ale już w tym roku to poprawiono.

Mimo wymienionych mankamentów raport stanowi bardzo dobre źródło informacji o funkcjonowaniu powiatu. Osoby nim zainteresowane, zwłaszcza kandydaci na radnych powiatowych, mogą go pobrać ze strony internetowej (BIP powiatu górowskiego) i same się o tym przekonać.