Dzieje Wąsosza opisane

W 2002 r. ukazała się książka „Wąsosz. Dzieje miasta” autorstwa Krzysztofa Popińskiego, historyka z Wrocławia. Liczy ona ok. 90 stron formatu B5 + czarno-biała wkładka fotograficzna. Mniej więcej 40 stron tekstu jest poświęcona okresowi do 1945 r., druga część (ok. 50 stron) – dotyczy czasów po 1945 r.  Powstała z inicjatywy ówczesnego burmistrza Wąsosza Zbigniewa Stuczyka. Obecnie na rynku antykwarycznym jest rzadkością.

 

Właśnie wydano nową publikację o tematyce regionalnej – „Wąsosz. Historia miasta i gminy” autorstwa Krzysztofa Popińskiego.  Teraz z inicjatywy i za sprawą obecnego burmistrza Pawła Niedźwiedzia. W tej monografii trochę mniej niż 1/3 objętości dotyczy okresu przed 1945 r., reszta – to dzieje miasta po 1945 r. To trzeba ocenić pozytywnie. Wg mnie, a myślę, że innych czytelników także, bardziej interesuje „polska” historia Wąsosza niż „niemiecka”. Trzeba znać podstawowe fakty, ale dla nas ważniejsza historia „polska”, niejako naszym moralnym obowiązkiem jest jej dokumentowanie, co z powodzeniem czyni autor.  

Mogło by się wydawać, że jest to rozszerzona i poprawiona wersja książki z 2002 r. Nic bardziej mylnego.  Już jej objętość – prawie 500 stron formatu B5 + kolorowa wkładka fotograficzna – na to nie wskazuje. Oparta jest na znacznie większej bazie źródłowej. Poprzednio autor korzystał z archiwaliów gromadzonych w archiwum państwowym we Wrocławiu, teraz sięgnął po archiwalia znajdujące się w archiwum państwowym w Lesznie.  Archiwalia do 1975 r. są gromadzone we Wrocławiu, a po 1975 r. – w Lesznie; w Lesznie są również dublety sprzed tego roku. Kwerendę archiwalną prowadził w bardzo trudnych warunkach epidemicznych: już to archiwa były zamknięte, już to funkcjonowaly z ograniczonym dostępem.

Autor – mieszkaniec Wrocławia – również korzystał z materiałów lokalnych: prac magisterskich, artykułów prasowych, różnych opracowań. Dostrzegł także, iż w Powiatowym Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego we współpracy z Towarzystwem Ziemi Górowskiej wydajemy „Kwartalnik Górowski” poświęcony przeszłości powiatu górowskiego. Liczne artykuły z tego pisma, z których korzystał, odnotował w bogatej bibliografii.

Książka ma bardzo rozbudowany spis treści, co w pewnym stopniu rekompensuje brak bardzo przydatnego w tego typu wydawnictwach skorowidza.

Tak obszerna publikacja zawiera zapewne jakieś pomyłki, ale już pobieżne jej przejrzenie pozwala dostrzec pewne niedopatrzenie. W takich wydawnictwach ważne są nazwiska osób, uczestników opisywanych zdarzeń, często znanych czytelnikom. Tego mi brakuje, zwłaszcza szerszego przedstawienia dwu zasłużonych osobistości – Jana Franka i Adama Polańskiego.

28 stycznia 2022 r. podczas sesji Rady Miejskiej Wąsosza otrzymali radni książkę „Wąsosz. Historia miasta i gminy”. Zainteresowani będą ją mogli kupić w Zespole Placówek Kultury w Wąsoszu. Oficjalna prezentacja publikacji odbędzie się w połowie marca. 

Sprzedawanie budynków po szpitalu

Pod koniec października minionego roku zwróciłem się z zapytaniem do pani starosty o informację o wynikach sprzedaży nieruchomości po szpitalu przy ul. Hirszfelda. Podczas obrad Rady Powiatu 29 grudnia odczytała ona odpowiedź syndyka masy upadłościowej Piotra Habudy z 29 grudnia 2021 r. Poniżej ją zamieszczam.

 

„Działając jako syndyk masy upadłości spółki Polskie Centrum Zdrowia Góra Śląska Sp. z o.o. w upadłości z/s we Wrocławiu, w odpowiedzi na Państwo pismo z dnia 10 grudnia 2021 r. (doręczono dnia 14 grudnia 2021 r.) oraz w nawiązaniu do wcześniejszej korespondencji oraz prowadzonych rozmów telefonicznych informuję, że w toku postepowania upadłościowego stosownie do postanowień Sędziego – komisarza podejmowane były próby sprzedaży przedsiębiorstwa upadłego za cenę nie mniejszą niż 2.964.000,00 zł (100% wartości oszacowania), za cenę nie mniejszą niż 1.990.000,00 zł (67% wartości oszacowania) oraz za cenę nie mniejszą niż 1.490.000,00 zł (50% wartości oszacowania).

Każdorazowo obwieszczenie o ogłoszeniu sprzedaży ukazywało się w Gazecie Wyborczej wydaniu krajowym, Monitorze Sądowym i Gospodarczym, na tablicach ogłoszeń Sądu Rejonowego w Głogowie, Starostwa Powiatowego w Górze oraz Urzędu Miasta i Gminy w Górze, a także na portalach internetowych. Jednocześnie informacja o sprzedaży wysyłana była do blisko 100 podmiotów z branży medycznej/uzdrowiskowej.

Jednakże na chwilę obecną nie wpłynęła żadna ważna oferta. Aktualnie prowadzone są rozmowy z podmiotem, który jest zainteresowany jedynie zakupem części nieruchomości. W związku z powyższym w zależności od wyników w/w rozmów, najprawdopodobniej w styczniu 2022 r. zostanie ogłoszona kolejna sprzedaż za cenę nie mniejsza niż 990.000 zł (33% wartości oszacowania).

W przypadku dalszej bezskutecznej sprzedaży należałoby rozważyć scenariusz zmiany sposobu zagospodarowania sprzedawanych nieruchomości, gdyż zarówno sektor publiczny, jak i  prywatny na chwilę obecną nie jest zainteresowany nabyciem przedsiębiorstwa upadłego w celu kontynuacji działalności zdrowotnej.”

21 stycznia 2022 r. ukazało się ogłoszenie syndyka o sprzedaży budynków z wolnej ręki  za cenę nie mniejszą niż 990.000,00 zł. Oferty są przyjmowane do 10 marca a ich otwarcie nastąpi 14 marca w biurze syndyka. 

Skarga radnego

Na początku grudnia radny Grzegorz Aleksander Trojanek skierował do przewodniczącego komisji skarg, wniosków i petycji skargę na postępowanie przewodniczącego Rady Powiatu Ryszarda Wawera. Zarzucił mu łamanie statutu rady polegające na tym, że nadużywał swoich uprawnień. Wytknął mu ponadto wiele przewinień związanych z jego postępowaniem podczas obrad rady. Nie będę ich przytaczał, ale szczególnie jedno jest dla mnie zastanawiające.

Radny piszę: „Na zwykły brak kultury zakrawa fakt, że wielokrotnie publicznie w/w [Ryszard Wawer] oceniał (!) moja wiedzę, wyksztalcenie, zaangażowanie w pracę samorządową, znajomość Statutu Powiatu, Regulaminu Powiatu itp., moje prawa do zadawania pytań, składania interpelacji, wniosków i petycji.”

Radny Grzegorz Aleksander Trojanek jest doświadczonym samorządowcem, wyborcy trzykrotnie mu powierzyli mandat radnego powiatu, poczynając od 2010 r. Wcześniej w latach 1994-1998 był radnym gminnym i pełnił funkcję przewodniczącego Rady Miejskiej Góry.

Podczas sesji Rady Powiatu 29 grudnia obecni dowiedzieli się, że ocena działalności przewodniczącego rady to ocena rady, a więc rada nie jest władna rozpatrywać tę skargę. W przygotowanym projekcie uchwały uznano, że przekaże się skargę do wojewody jako organowi właściwemu do rozpatrzenia.

Radny Grzegorz Aleksander Trojanek stwierdził, że radni uchylają się od zajęcia stanowiska. Uważa on, że skarga powinna być tu – czyli podczas sesji – rozpatrywana. Poprosiłem o informację o opinii prawnika na temat łamania statutu, ale okazało się, że w ogóle taka opinia nie powstała. Kazimierz Bogucki ocenił jako bezsensowne kierowanie skargi do wojewody. Myślał, że przewodniczący weźmie do serce uwagi o swym zachowaniu zawarte w skardze. Jan Czerwiński zaapelował, żeby w okresie świątecznym przewodniczący przeprosił, przekazał znak pokoju, tym bardziej że są ważniejsze tematy do rozpatrzenia.

Głosami większości radnych skarga została skierowana do wojewody, a właściwie do nadzoru prawnego wojewody. Wiedziałem, że ów nadzór zajmuje się badaniem, czy samorządy działają zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi, czy ich nie łamią. Teraz okazało się, przynajmniej tak sądzi większość radnych, że badaniu będzie podlegało postępowanie przewodniczącego rady. Zobaczymy co one da.  

Budżet powiatu na 2022 r.

Jednym z ostatnich punktów porządku obrad, nad którymi 29 grudnia ubiegłego roku obradowali radni powiatowi, było przyjęcie budżetu na 2022 r i wieloletniej prognozy finansowej.

Przewodniczący rady Ryszard Wawer odczytał opinie Regionalnej Izby Obrachunkowej o projekcie uchwały budżetowej, o projekcie wieloletniej prognozy finansowej i możliwości sfinansowania deficytu przedstawionego w projekcie uchwały budżetowej. Wszystkie opinie były pozytywne. Odnosiły się one do pierwotnej wersji tych uchwał, ponieważ przed sesją radni otrzymali autopoprawkę do budżetu. Zawierała ona zmiany związane z pozyskaniem dodatkowych środków oraz brakiem możliwości ze względu na braki w zaopatrzeniu realizacji niektórych zadań. Te zadania to zakup mikrobusa do Domu Pomocy Społecznej we Wronińcu, zakup pomocy dydaktycznych i zakończenie II etapu inwestycji drogowej w Kruszyńcu. W ten sposób planowany budżet powiatu zwiększył się o ponad 700 tys. zł.

Planowane dochody wynoszą 58 mln zł, a wydatki 60 mln zł. Planuje się prace modernizacyjne na drogach powiatowych: przebudowa drogi i wykonanie chodnika w Kamieniu Górowskim (1,8 mln zł) i ulicy Lipowej w Górze (1,5 mln zł), budowa chodnika wraz z odwodnieniem w Bełczu Górnym (0,7 mln zł), powierzchniowe utwardzenie drogi Góra – Strumienna – Brzeżany (0,9 mln zł), wykonanie nakładki na drodze Siciny – Wioska wraz z wykonaniem chodnika w Wiosce (ponad 4 mln zł) i wykonanie II etapu remontu drogi w Kruszyńcu (0,5 mln zł). Na realizacje tych i innych zadań powiat w ramach Polskiego Ładu otrzymał prawie 9 mln zł oraz w ramach przeciwdziałaniu Covid-19 z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych – nieco ponad 0,5 mln zł.

Dużym obciążeniem dla budżetu jest konieczność spłaty odszkodowań i spłaty zobowiązań przejętych po SP ZOZ (wysypisko w Rudnej Wielkiej, strażnica w Górze, kredyt po zlikwidowanym SP ZOZ, składki ZUS). Dopiero w 2038 r. zakończy się spłacanie tych długów.

Odeszli w 2021 r.

W ubiegłym roku wiele osób żegnaliśmy na cmentarzach. Warto przypomnieć część z nich, przywołując je z imienia i nazwiska. Winniśmy im pamięć.

3 stycznia w wieku 70 lat zmarł Edward Sawicki, właściciel firmy tapicerskiej i społecznik, Kawaler Orderu Uśmiechu.

26 stycznia zmarła emerytowana nauczyciela Zofia Florko. Urodziła się w 1945 r. w Siemianówce w pobliżu Lwowa. W latach 1973-1975 kierowała Gminnym Ośrodkiem Kultury w Wąsoszu, następnie pracowała w szkołach górowskich: nr 1 (1978-1981) i nr 3 (1981-2004). Po przejściu na emeryturę zamieszkała w Pszczynie i tam 30 stycznia została pochowana.

19 lutego w wieku 95 lat zmarł Dionizy Gibowski. Urodził się 7 października 1925 r. we wsi Sokolniki koło Wrześni. W czasie II wojny światowej jako „Brzóska” był członkiem Armii Krajowej w obwodzie lubartowskim okręgu Lublin. Od 1953 r. zamieszkał w Górze. Był kierownikiem proszkowni.

19 kwietnia w wieku 84 lat zmarł Jarosław Krawiec. Najpierw pracował jako pomocnik operatora – od 1957 r., potem jako operator w górowskim kinie do czasu jego prywatyzacji w 1993 r.

4 maja zmarł Zbigniew Hrehorowicz.  Od 1990 r. prowadził sklep wielobranżowy z wyrobami przemysłowymi na pl. Bolesława Chrobrego 6. Na przełomie XX i XXI w. pracował w Urzędzie Miasta i Góry w Górze.

23 sierpnia w wieku 100 lat zmarł Michał Gajda. Urodził się 16 września 1921 r. w miejscowości Szurów (powiat Jaworów, dawne województwo lwowskie).  Od 12 czerwca 1943 r. do 6 lutego 1946 r. służył w I Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Brał udział w walkach pod Lenino, walczył o prawobrzeżną część Warszawy – Pragę i Wał Pomorski, szturmował Berlin.

5 września w wieku 60 lat zmarł Zbysław Ryszewski.  Urodził się 11 października 1961 r. w Jarocinie. Od listopada 1999 r. pracował w Nadleśnictwie Góra Śląska najpierw jako zastępca nadleśniczego, potem jako nadleśniczy. W 2009 r. awansował na dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych. Wszystkie kolejne miejsca pracy były związane z leśnictwem.

29 września 2021 r. w wieku 90 lat zmarła Teresa Litwin. Urodziła się 8 lipca 1931 r. w Skawie niedaleko Rabki. W 1964 r. trafiła do Góry skuszona mieszkaniem. Objęła funkcję kierownika Powiatowej Poradni Metodycznej działającej przy Powiatowym Domu Kultury. W latach 1965-1982 prowadziła Klub Seniora.  Na przełomie lat 60. i 70. kierowała najpierw Gromadzkim  Ośrodkiem Kultury, a potem – po likwidacji gromad i utworzeniu gmin - Gminnym Ośrodkiem Kultury w Czerninie. Od 1982 do 1986 r. pełniła funkcję kierownika Miejsko-Gminnego Domu Kultury w Górze.  W 1986 r. przeszła na emeryturę, ale jeszcze przez pewien czas pracowała jako instruktor. Pełniła wiele funkcji społecznych, m.in. była radną powiatową i gminną.

21 listopada w wieku 90 lat zmarła Zofia Błaszczyk. W 1991 r. powstało w Górze Towarzystwo Przyjaciół Grodna i Wilna. Na jego czele stanęła Zofia Błaszczyk. Funkcję prezesa pełniła ponad dziesięć lat. Z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Grodna i Wilna zorganizowano konkurs piosenki lwowskiej i wileńskiej. Wspierało Polaków na Litwie.

21 listopada wieku 64 lat zmarł Wiesław Deluga. W latach 1997-2001 pełnił funkcję dyrektora szkoły podstawowej w Glince, wcześniej pracował w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Bełczu Wielkim. Po opuszczeniu Glinki objął stanowisko dyrektora gimnazjum w Naratowie. 29 listopada pochowano go na cmentarzu parafialnym w Osetnie.

27 listopada w wieku 89 lat i 65 roku kapłaństwa zmarł ksiądz Tadeusz Taudul. Urodził się 11 kwietnia 1932 r. w Malawiczach (parafia i powiat Sokółka). Święcenia kapłańskie przyjął 22 grudnia 1956 r. we Wrocławiu. Był proboszczem w parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Luboszycach (1972-1987) i parafii pw. Zesłania Ducha Świętego w Żuchlowie (1997-1998). Dzięki jego staraniom powstały dwa kościoły – w Luboszycach i w Ryczeniu. Będąc na emeryturze jeszcze przez kilka lat uczył w religii w Zespole Szkół Zawodowych w Górze. Ksiądz Taudul został pochowany 6 grudnia w Luboszycach obok kościoła.

13 grudnia zmarł Edward Korotecki. Urodził się 15 listopada 1935 r. w Złoczowie. Nauczyciel. Od 1962 do 1972 r. był komendantem Hufca Związku Harcerstwa Polskiego Góra Śląska. Jest autorem ciekawych wspomnień z czasów nauki w Liceum Ogólnokształcącym w Górze (opublikowane w „Przeglądzie Górowskim”) i wspomnień dotyczących Góry w drugiej połowie lat 40. (spisał je i opublikował w „Kwartalniku Górowskim” Eryk Koziołkowski).

Spór o szpital

Mieszkańcy Góry, mieszkańcy powiatu górowskiego chcą szpitala w Górze. Nie interesuje ich przeszkody finansowe czy biurokratyczne. Starzejące się społeczeństwo oczekuje pomocy medycznej, która mógłby zapewnić górowski szpital.

Na ostatniej sesji Rady Powiatu po raz kolejny doszło do sporu o szpital między mieszkańcami powiatu, których reprezentowała Anna Ratajczak, a częścią radnych.

Anna Ratajczak, Beata Kornatka i Agnieszka Kordek-Chmielewska złożyły 7 października petycję skierowaną do Urszuli Szmydyńskiej, starosty powiatu górowskiego. Podpisało się pod nią ok. półtora tysiąca osób. Czytamy w niej: „W związku z bardzo trudną sytuacją medyczna w powiecie górowskim spowodowaną pozbawieniem mieszkańców Powiatu Górowskiego placówki szpitalnej, co stanowi bardzo poważny problem dla Mieszkańców Góry i Powiatu Górowskiego, ponieważ szpitale znajdują się w dużej odległości w innych powiatach Dolnego Śląska, a także Wielkopolski, co powoduje znaczne utrudnienie w podejmowaniu leczenia przez Mieszkańców Góry i Powiatu Górowskiego, a to zagraża zdrowiu i życiu Mieszkańców, gdyż większość z nich stanowią osoby starsze i niepełnosprawne, często pozbawione możliwości dojazdu do oddalonych placówek szpitalnych, a niezbędna im pomoc przychodzi zbyt późno.

My – Mieszkańcy Góry i Powiatu Górowskiego wzywamy Starostę Powiatu Górowskiego – Panią Urszulę Szmydyńską do odzyskania z rąk Syndyka budynków po byłym szpitalu przy ul. Hirszfelda w Górze, a następnie do reaktywacji w nim podstawowej opieki szpitalnej.”

13 grudnia 2021 r. zebrali się członkowie komisji skarg, wniosków i petycji w celu rozpatrzenia tej petycji. Pokłosiem tego posiedzenia był projekt uchwały, w której uznano petycję za niezasadną. Uzasadniono to kilkoma czynnikami, które przedstawiono w załączniku do projektu tej uchwały.

Odzyskanie budynku po szpitalu nie rozwiązuje kwestii leczenia szpitalnego w Górze. Nie stanowi problemu w reaktywacji leczenia szpitalnego. Najistotniejsza kwestią wznowienia usług szpitalnych jest kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia, który nie widzi potrzeby leczenia szpitalnego w Górze, ale dostrzega inne. 

Wg Narodowego Funduszu Zdrowia należałoby zakontraktować następujące świadczenia:

- ośrodka środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży;

- świadczeń psychiatrycznych ambulatoryjnych dl a dzieci i młodzieży;

 - świadczeń w zakresie ortopedii i traumatologii narządu ruchu;

 - świadczeń w zakresie położnictwa i ginekologii dla gminy Jemielno;

 - świadczenia w zakresie diabetologii;

 - świadczenia w zakresie reumatologii;

 - świadczenia ogólnostomatologiczne;

oraz utworzenie zakładu opiekuńczo-leczniczego.

Innym czynnikiem utrudniającym czy uniemożliwiającym utworzenie szpitala są kadry medyczne.  Wg autorów projektu uchwały trudno pozyskać lekarzy i pielęgniarki do pracy w szpitalach.

Na moje pytanie o wyjaśnienie, dlaczego Narodowy Fundusz Zdrowia nie widzi potrzeby leczenia szpitalnego w Górze, nie uzyskałem odpowiedzi. Miało to wynikać z rozmów z przedstawicielami NFZ. Pani starosta obiecała w tej kwestii zwrócić do tej instytucji i po otrzymaniu odpowiedzi poinformuje mnie.

W imieniu mieszkańców głos zabrała Anna Ratajczak. Niemalże po zakończeniu pracy przybyła na obrady. Prowadzi ona restaurację, w której odbywała się impreza, która zakończyło ranem. Miała przygotowane na piśmie wystąpienie. Zaczęła je czytać … Gdy padło nazwisko Piotra Wołowicza, przewodniczący rady Ryszard Wawer zwrócił jej uwagę, żeby nie oceniała ludzi, a po chwili dodał, żeby w swoim wystąpieniu ograniczyła się do spraw związanych ze szpitalem. Podporządkowała się, ale wytrąciło to ją z równowagi, zdenerwowana próbowała coś sensownego powiedzieć.

Anna Ratajczak udostępniła mi swoje wystąpienie. W całości jest poświęcone szpitalowi i sprawom związanym ze szpitalem. Warto przytoczyć dwa fragmenty: „Panowie Radni głosując za odrzuceniem petycji mieszkańców podpisujecie się pod nieudolną sprzedażą naszego szpitala. Czy też chcecie mieć na sumieniu śmierć wielu mieszkańców Góry i Powiatu Górowskiego, którym nie udzielono pomocy albo za późno zjawiła się ta pomoc. Uderzcie się mocno w piersi i pomyślcie, że za chwilę będziecie też potrzebować tej opieki medycznej, a może też jej nie otrzymacie i będziecie umierać w cierpieniu i bólu.” Drugi fragment: „Przestańcie nas okłamywać, że staracie się o poprawę opieki medycznej dla mieszkańców, że staracie się o ambulatorium, przestańcie okłamywać, zwalać winę na NFZ, na wojewodę, na rząd. Wszyscy są winni, tylko nie władze lokalne w Górze? A przecież to górowskie władze sprzedały szpital,  nie wojewoda, nie NFZ, nie rząd! To do władz lokalnych należy podjęcie decyzji o utworzeniu opieki szpitalnej.”

Na obecnych 13 radnych 8 uznało tę petycję za niezasadną, 5 było temu przeciwnych.