Słodki smak historii

W 1989 r. górowska cukrownia „Góra Śląska” obchodziła stulecie swego istnienia. Zaplanowano wówczas wydanie książeczki opisującej jej dzieje, która miała towarzyszyć obchodom. Jednak nigdy nie ujrzała światła dziennego. Najpierw przesunięto jej wydanie o rok, potem kolejny … i ostatecznie nie wyszła drukiem. Dopiero teraz ukazały się „Dzieje cukrownictwa na Ziemi Górowskiej”. Książeczka sprzed lat liczyłaby ok. 20 stron, ta najnowsza ma ok. 200.

29 stycznia 2024 r. w Bibliotece Miejskiej autorka tej monografii – Elżbieta Maćkowska i członkowie zespołu redakcyjnego spotkali się z osobami zainteresowanymi historią cukrowni. Spośród redaktorów przybyli: Andrzej Rękosiewicz, Zenon Kaczmarek, Bogdan Kłopotowski i Bolesław Siekanowicz; z powodu choroby nie było Ryszarda Borawskiego.  Elżbieta Maćkowska w swoim wystąpieniu mówiła, że 32 osoby pomogły jej w pisaniu książki, dzieliły się informacjami, napisały wspomnienia, przyniosły fotografie, z których część posłużyła jako ilustracje w książce.

Elżbieta Maćkowska omówiła historię zakładu, prezentując i komentując fotografie. Zaczęła od Franza Carla Acharda, który w niedalekich Konarach w obecnym powiecie wołowskim wydobywał z buraków cukier. Jeszcze w latach siedemdziesiątych funkcjonowało połączenie autobusowe Góry z Wrocławiem, które przechodziło przez Krzelów. Jeden z przystanków znajdował się w Konarach i okien autobusu można było zobaczyć pamiątkową tablicę poświęconą Achardowi. Następnie Elżbieta Maćkowska chronologicznie pokazywała zdjęcia już ściśle związane z górowską cukrownią i je omawiała.

Do Biblioteki Miejskiej licznie przybyli ludzie związani z cukrownią, ale też pani wiceburmistrz Góry Magdalena Głuszko i sekretarz powiatu Piotr Wołowicz oraz Zdzisław Rogala - komendant górowskiej policji na przełomie wieków. Trzeba było dostawiać dodatkowe krzesła. Magdalena Głuszko w imieniu nieobecnej pani burmistrz pogratulowała Elżbiecie Maćkowskiej napisania monografii górowskiego cukrownictwa.

Zespół przygotowujący przez kilka lat tę publikację miał poważny problem z sfinansowaniem jej wydania. Ostatecznie koszty druku pokryła Stanisława Wanda Rembowska, swego czasu główny akcjonariusz górowskiej cukrowni. Nieobecny na spotkaniu Ryszard Borawski zadzwonił do niej i ją przekonał do tego. Poziom edytorski książki jest na najwyższym poziomie: sztywna oprawa, szyta, zdjęcia dobrej jakości, dobry papier.

Pytań było niewiele. Andrzej Rękosiewicz, nim ktoś je zadał, jakby się go spodziewał, od razu oświadczył, że nie wie dlaczego zlikwidowano cukrownię. Mimo bardzo dobrych wyników produkcyjnych i ekonomicznych wygaszono jej działalność. Andrzej Rękosiewicz był ostatnim dyrektorem cukrowni „Góra Śląska”.

Spotkanie zakończyło się tym, że uczestnicy mogli stać się posiadaczami „Dziejów cukrownictwa na Ziemi Górowskiej”, przekazując drobne dziesięć złoty jako darowiznę. Zebrane w ten sposób pieniądze przydadzą się do wsparcia finansowego „Nocy Muzeów”, które co roku organizuje Elżbieta Maćkowska. A potem trzeba było stanąć w kilku kolejkach, aby uzyskać autograf.

Nazwiska kandydatów - wybory 7 kwietnia

Wybory samorządowe odbędą się 7 kwietnia. Wtedy pójdziemy do urn wybierać wójtów i burmistrzów, a także radnych gminnych i powiatowych. Co w tej chwili wiadomo o wyborach w powiecie górowskim? 

W gminie Góra oficjalnie swoją kandydaturę ogłosił Tadeusz Juska, o którym pisałem w minionych dniach. Zmierzy się on z Adamem Chmielem i być może Ireną Krzyszkiewicz, która od 2008 roku jest burmistrzem Góry. 

Tadeusz Juska i Beata Pona (fot. Facebook)

Ciekawie zapowiada się wyborcza walka w Niechlowie. Chętnych do zajęcia gabinetu tamtejszego wójta nie brakuje. Wiadome jest, że na kartach do głosowania pojawi się Michał Frąckowiak z Głogowa, od co najmniej roku również swoją chęć deklaruje Paweł Wróblewski z Sicin. Niedawno na Facebooku swoją gotowość do kierowania sprawami urzędu i gminy zgłosił Karol Czapla (były pracownik Starostwa Powiatowego w Górze, Urzędu Gminy w Jemielnie, aktualnie pracownik Urzędu Gminy w Niechlowie), a nieoficjalnie mówi się też o utworzeniu komitetu przez Katarzynę Kurdek z Sicin.

W różnych miejscach słyszałem także o gotowości policjanta Przemysława Koźmińskiego, który 5 lat temu próbował swoich sił. Wydaje mi się, że starania tej piątki mogą być niewystarczające jeśli potwierdzi się informacja o tym, że do spraw samorządowych ma wrócić Beata Pona. Mimo różnych perturbacji - zdaniem moich rozmówców - cieszy się ona tam największym poparciem i wizją gminy odpowiadającą oczekiwaniom mieszkańców. 

Marcin Koziński i Paweł Niedźwiedź (fot. Gmina Wąsosz)

Gorąco może być także w gminie Wąsosz. Póki co nigdzie nie znalazłem informacji o tym, że o reelekcję będzie ubiegał się Paweł Niedźwiedź, ale jeśli zamierza to zrobić to jego szanse spadają. Tak samo jak Grzegorza Kordiaka (start w wyborach ogłosił w minionym tygodniu), bowiem wśród nazwisk kandydatów na najważniejszy urząd w Wąsoszu pojawił się Marcin Koziński. To potwierdzona informacja o tym, że były już sekretarz gminy zarejestruje swój komitet wyborczy. 

Marcin Koziński przez 20 lat był sekretarzem w Urzędzie Miasta Wąsosza. Zmieniali się burmistrzowie i wiceburmistrzowie - on trwał wiernie na posterunku. Nikt tak dobrze jak on nie zna bieżących spraw i problemów w gminie położonej nad Orlą i Baryczą. Z informacji, które posiadam wynika, że Marcina Kozińskiego będzie wspierać bardzo mocna drużyna kandydatów na radnych - są to osoby nieuwikłane nigdy w żaden samorządowych układ. Wyjątkiem i ciekawym transferem jest osoba emerytowanej nauczycielki posiadającej już doświadczenie samorządowe. 

Kilka tygodni temu w Wąsoszu mówiło się także o kandydaturze Krystiana Stuczyka. Ten jest o krok od podjęcia ostatecznej decyzji dotyczącej startu w wyborach. Wychowany został w duchu samorządowym przez Zbigniewa Stuczyka, który przez 20 lat był burmistrzem w tej gminie. 

Niepocieszeni są mieszkańcy gminy Jemielno, bowiem tam kandydatów będzie jak na lekarstwo. - Wybierzemy wójta, wejdzie prokurator i znowu w kolejnej kadencji czekają nas przedterminowe wybory - komentuje jeden z radnych, który radnym już być nie chce.

Pani od fizyki

18 grudnia 2023 r. po ciężkiej chorobie w wieku 65 lat zmarła Teresa Pluta. Pogrzeb odbył się na cmentarzu komunalnym. Licznie przybyli na tę smutną uroczystość koledzy i koleżanki, którzy z nią pracowali w szkole.

Teresa Pluta urodziła się 22 stycznia 1958 r. w Górze. Jej ojciec Zygmunt Pojasek był ślusarzem, matka Weronika z domu Supińska nie pracowała. W 1964 r. Teresa Pluta rozpoczęła naukę w Szkole Podstawowej nr 2 w Górze, w 1972 r. – w Liceum Ogólnokształcącym. W latach 1976-1981 studiowała na kierunku fizyka nauczycielska na Uniwersytecie Wrocławskim.  Ukończyła ją uzyskując tytuł magistra fizyki ze specjalnością nauczycielską. W 1981 r. wyszła za mąż za Wiesława Plutę. W tym samym roku podjęła pracę Szkole Podstawowej nr 2 w Górze w charakterze nauczyciela fizyki. Po zmianach w organizacji szkolnictwa od 2000 r. była zatrudniona w Gimnazjum nr 1. W 2007 r. przeszła na emeryturę.

Swą wiedzę poszerzyła na studiach podyplomowych „Fizyka w gimnazjum” na wydziale fizyki i astronomii na Uniwersytecie Wrocławskim (1999/2000) i na studiach z rachunkowości w Wyższej Szkole Bankowej w Poznaniu (1997/1998). Doskonaliła swój warsztat zawodowy w kursach doskonalących i konferencjach metodycznych. Wiedzę na nich zdobytą wykorzystywała w pracy zawodowej, przekazując ją uczniom i nauczycielom fizyki.

W latach 1999-2003 była liderem edukacji ekologicznej w gimnazjum. Oceniając jej pracę stwierdzono, iż lekcje „są atrakcyjne u poprawne pod względem merytorycznym i metodycznym. Umiejętnie wykorzystuje pomoce dydaktyczne, potrzebne do doświadczeń, często przygotowane wg wskazówek nauczycieli przez samych uczniów. Nauczycielka starannie i sumiennie przygotowuje się do swoich zajęć wykorzystując nowatorskie metody nauczania, co przynosi efekty w postaci widocznego rozwoju umiejętności uczniów. Podczas swoich zajęć bazuje nie tylko na swojej wiedzy i umiejętnościach dydaktycznych, lecz także na najnowszych zdobyczach nauki w zakresie nauczanego przedmiotu. Sprawnie kieruje praca uczniów, ma z nimi dobre relacje, co sprzyja zaangażowaniu i aktywności.”

Od 2000 r. rozpoczęła aktywna współpracę z Powiatowym Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Górze, a po powołaniu Zespołu Nauczycieli Przyrodników została jej przewodniczącą.

W 2002 r. komisja kwalifikacyjna powołana przez dolnośląskiego kuratora oświaty nadała Teresie Plucie stopień nauczyciela dyplomowanego – najwyższy stopień awansu zawodowego w szkolnictwie. W tymże roku wpisano ją na listę ekspertów. Brała udział w pracach komisji kwalifikacyjnych dla nauczycieli ubiegających się o awans zawodowy.

Pasjonowała się fantastyką, zgromadziła bogatą bibliotekę książek z tego zakresu. 

Odeszli w 2023 r. Cz. II

15 kwietnia 2023 r. w wieku 74 lat zmarł Jan Osuch. Urodził się 27 czerwca 1949 r. w miejscowości Barwice w rodzinie robotniczej. Pracę rozpoczął w 1967 r. w Państwowym Gospodarstwie Rolnym. Od 1968 r. podjął studia stacjonarne w Wyższej Szkole Rolniczej w Szczecinie. W 1972 r. uzyskał tytuł inżyniera rolnika. W latach 1974-1976 pracował jako kierownik działu służby surowcowej w mleczarni w Górze. Od 1976 r. kierownik służby rolnej w Urzędzie Miasta i Gminy w Górze. Od 1 lutego 1982 r. na wniosek wojewody leszczyńskiego sprawował funkcję naczelnika miasta i gminy Góra. W 1992 r. wygrał konkurs na stanowisko prezesa Spółdzielni Wielobranżowej „Trans-Hurt”. Kierował nią do 1994 r.

Od 1973 r. był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. 14 grudnia 1983 wybrano go w skład Komitetu Miejsko-Gminnego PZPR w Górze. W 1990 r. z kolei został delegatem z rejonu górowskiego na zjazd PZPR. Od lutego 1990 r. był przewodniczącym koła Socjaldemokracji Rzeczpospolitej Polskiej w Górze.

Pochowany na cmentarzu parafialnym w Górze.

17 kwietnia 2023 r. w wieku 80 lat zmarła Bogumiła Wrotkowska, żona Tadeusza Wrotkowskiego, byłego starosty i byłego burmistrza Góry. Leczyła zęby dzieciom szkolnym. Pochowana na cmentarzu komunalnym w Górze.

28 czerwca 2023 r. w wieku 84 lat  zmarła Romana Tanaś, wieloletnia woźna w Zespole Szkół Zawodowych i Zespole Szkół w Górze. Pochowana na cmentarzu parafialnym.

4 lipca 2023 r. w wieku 83 lat zmarł Tadeusz Getner. Nauczyciel, w latach 1979 – 1984 dyrektor szkoły podstawowej w Niechlowie. W czasie jego dyrektorowania szkole zaczął patronować Ludwik Waryński oraz rozpoczęto wznoszenie nowego budynku. W latach 80. był dyrektorem Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Bełczu Wielkim. Działacz PZPR, m.in. członek egzekutywy Komitetu Gminnego w Niechlowie. Pochowany na cmentarzu komunalnym w Górze.

4 listopada 2023 r. w wieku 75 lat nagle zmarł Stanisław Zdanowicz. Urodził się 8 maja 1948 r. w Jastrzębiej. Edukację rozpoczął w szkole podstawowej w Jastrzębiej. Naukę kontynuował w Liceum Ogólnokształcącym w Górze (matura w 1966 r.). Z dniem 1 września 1966 r. podjął pracę jako nauczyciel w szkole podstawowej w Jastrzębiej. Pracował w niej do czerwca  1975 r. z przerwą na naukę w studium nauczycielskim we Wrocławiu w 1968 r. Krótko pracował jako nauczyciel w Liceum Ogólnokształcącym w Górze.

Od 15 sierpnia 1977 r. zatrudniono Stanisława Zdanowicza na stanowisku pedagogicznym w Poradni Wychowawczo-Zawodowej w Górze; od 1993 r. funkcjonuje ona pod nazwą Poradnia  Psychologiczno-Pedagogiczna. Był wówczas studentem zaocznego kierunku psychologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Studia ukończył w 1980 r. z wynikiem bardzo dobrym, toteż od 1 października powierzono mu stanowisko nauczyciela psychologa. Na emeryturę odszedł z początkiem września 2005 r.

W latach 2000-2004 pełnił funkcję dyrektora Domu Pomocy Społecznej we Wronińcu. Myśliwy.

Po mszy św. pogrzebowej w kościele pod wezwaniem św. Faustyny pochowany na cmentarzu komunalnym w Górze.

22 listopada 2023 w wieku 89 lat zmarła Czesława Piotrowicz. Emerytowana nauczycielka. W latach 1952-1991 pełniła funkcję kierownika szkoły podstawowej w Szaszorowicach. Po mszy żałobnej w kaplicy Najświętszej Marii Panny Królowej Polski w Niechlowie pochowana na cmentarzu w Luboszycach. 

26 listopada 2023 r. w 54. roku życia i 28. roku kapłaństwa w Kłodzku zmarł ks. Robert Strawiński. Urodził się 26 czerwca 1970 r. w Nowej Rudzie (obecnie diecezja świdnicka). Święcenia kapłańskie przyjął 25 maja 1996 r. we Wrocławiu. Posługiwał jako wikariusz w parafii św. Katarzyny w Górze (1996-2005) i jako proboszcz w parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Luboszycach (2011-2019). Pochowany na cmentarzu komunalnym w Nowej Rudzie.

15 grudnia 2023 r. zmarł w 68. roku życia i 41. roku kapłaństwa ks. Marek Pluskota. Urodził się 2 lipca 1955 r. w Zielonej Górze. Święcenia prezbiteratu przyjął 22 maja 1982 r. we Wrocławiu. W latach 1983-1985 był wikariuszem w parafii św. Katarzyny w Górze. Ostatnio sprawował funkcję proboszcza parafii Matki Bożej Królowej Polski w Polkowicach i dziekana dekanatu polkowickiego. Pochowany na cmentarzu komunalnym w Polkowicach.

18 grudnia 2023 r. wieku 65 lat zmarła Teresa Pluta. Emerytowana nauczycielka fizyki w Szkole Podstawowej nr 2 i Gimnazjum nr 1 w Górze. Pochowana na cmentarzu komunalnym w Górze.

18 grudnia 2023 r. w wieku 78 lat zmarł Edward Kowalczuk. Pełnił funkcję radnego Rady Powiatu w pierwszej kadencji (1998-2002) i drugiej (2002-2006). W czasie drugiej kadencji kierował pracą rady jako jej przewodniczący. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Wąsoszu.

Odeszli w 2023 r. Cz. I

3 stycznia 2023 r. w Siedlisku zmarł Edward Bargiel. Urodził się 2 listopada 1941 r. w Dobromilu (obecnie na terenie Ukrainy). Po ukończeniu Uniwersytetu Wrocławskiego w 1964 r. podjął pracę jako nauczyciel matematyki w Technikum Ekonomicznym i Zasadniczej Szkole Zawodowej w Górze. Od 1969 zastępca dyrektora, w latach 1974-1976 dyrektor. W 1976 r. przeniósł się do Siedliska (obecnie powiat Nowa Sól). Pracował w Zespole Szkól Spożywczych w Nowej Soli; od 1984 r. jako wicedyrektor. W 1994 r. przeszedł na emeryturę. Działacz Związku Nauczycielstwa Polskiego. Brydżysta.

17 stycznia 2023 r. w wieku 93 lat zmarł Stanisław Słowikowski.  Urodził się 15 kwietnia 1930 r. we wsi Wierbka w powiecie olkuskim.  Po ukończeniu Wydziału Leśnego w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie rozpoczął pracę związaną z lasem: nadleśnictwo Gierałtów, nadleśnictwo Pieńsk, nadleśnictwa Zgorzelec, nadleśnictwo Lubań, Okręgowy Zarząd Lasów Państwowych we Wrocławiu, znowu nadleśnictwo Pieńsk. 16 maja 1975 r. został przeniesiony na stanowisko nadleśniczego do nadleśnictwa Góra Śląska, gdzie pracował do 30 kwietnia 1992 r. Pochowany na cmentarzu komunalnym w Górze.

12 lutego 2023 r. wieku 75 lat zmarła Renata Dłuska. Emerytowana nauczycielka języka polskiego. Uczyła w Szkole Podstawowej nr 1 w Górze. Pochowana na cmentarzu komunalnym w Górze

21 lutego 2023 r. w wieku 58 lat zmarł Marek Dutkiewicz. Przedsiębiorca. Prowadził dzialalność w Górze, potem w Kątach Wrocławskich. Pochowany na cmentarzu w tej ostatniej miejscowości.

7 marca 2023 r. w wieku 67 lat zmarł Adam Ćwian. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Górze. Po ukończeniu technikum mechanizacji rolnictwa we Wrocławiu-Praczach podjął pracę w PGR Naratów jako kombajnista, potem operator urządzeń samobieżnych, a na końcu magazynier. W 1981 r. został kierownikiem Bazy Mechanizacji i Transportu we Wronińcu. W trakcie pracy ukończył studia na Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Po likwidacji BMiT kierował eksploatacją zakładowych stacji wodociągowych. Z początkiem 1994 r. utworzył i kierował zakładem budżetowym wodociągów i kanalizacji w gminie Niechlów.

W 1994 r. rozpoczęła działalność przedsiębiorstwo Technika Komunalna Tekom. Zajmowała się eksploatacją istniejących urządzeń i sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, oczyszczaniem ścieków, obsługą ujęcia wody, uzdatnianiem wody, prowadzeniem działalności inwestycyjnej i handlowej. Prezesem został Adam Ćwian. Pełnił tę funkcję z krótką przerwą do 27 września 2022 r. Wówczas odszedł na emeryturę.

Warto wymienić kilka ważnych zadań wykonanych w czasie jego prezesury: modernizacja oczyszczalni ścieków (1997 r.), budowa zbiornika retencyjnego wody uzdatnionej objętości 1000 m³ (2013 r.) i modernizacja istniejącego zbiornika o objętości 500 m³ (2013 r.)

Od 2009 r. Tekom rozszerzył swą działalność o odbiór nieczystości stałych, sprzątanie miasta, administrowanie cmentarzem komunalnym, prowadzenie targowiska i zajmowanie się zielenią miejską. Tekom przekształcił się od zakładu zarządzającego wodociągami do przedsiębiorstwa komunalnego o bardzo szerokim profilu działania. Tym zadaniom dał radę kierować Adam Ćwian.

W 2015 r. urządził jubileusz stulecia górowskich wodociągów. Jednym z jej elementów była publikacja „100 lat górowskich wodociągów”, do której napisania mnie zaangażował.

30 marca 2023 r. w 87. roku życia i 61. roku kapłaństwa zmarł ks. Stanisław Mieszała. Urodził się 10 października 1936 r. w Osieku (powiat Wieruszów). Święcenia prezbiteratu przyjął 5 listopada 1962 r. w Sycowie. W latach 1962-1963 był wikariuszem w parafii św. Katarzyny w Górze, a w latach 1987-1988 jej proboszczem. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Węglewicach w diecezji kaliskiej.

2 kwietnia 2023 r. zmarł w 93. roku życia i 60. roku kapłaństwa ks. prałat Stanisław Pająk. Urodził się 30 marca 1931 r. w Bukownie (7 km od Tłumacza, obecnie na terenie Ukrainy). W 1940 r.  wywieziony wraz z rodziną do Komi na Syberii. W 1946 r. przyjechał do Polski. 23 czerwca 1963 r. przyjął święcenia kapłańskie w Zgorzelcu. W latach 1963-1965 był wikariuszem w parafii św. Katarzyny w Górze.  17 grudnia 1963 r. w górowskim kościele doszło do katastrofy budowlanej. Wówczas ks. Stanisław Pająk celebrował poranną mszę św. W dni codzienne odprawiano je na plebanii, w niedziele i święta – w kościele Bożego Ciała na cmentarzu i w Starej Górze. Ks. Pająk Najświętszy Sakrament woził motorem lub nosił pod płaszczem.

Ponad 40 lat był związany z parafią Najświętszego Serca Pana Jezusa w Wałbrzychu, w latach 1980-2007 był proboszczem, potem rezydentem. Pochowany na cmentarzu w wałbrzyskiej dzielnicy Poniatów. W dowód uznania jego działalności jako kapłana i Sybiraka parafianie i ludzie dobrej woli ufundowali tablicę pamiątkową, którą odsłonięto 22 października 2023 r.