poniedziałek, 19 września 2022

Stefania Kolman 1930-2022

Stefania Kolman (z domu Brońska) urodziła się w 1930 r. w Smykowcach koło Tarnopola. W 1939 r. kresy zostały zajęte przez Armię Czerwoną. Wielu mieszkańców tych terenów Sowieci wywieźli na Sybir, w tym rodzinę Krystianpollerów, zaprzyjaźnioną z rodziną jej rodziców, Brońskich. Ocalał tylko Jakub Krystianpoller, który nie przyznał się, że ma aptekę w Tarnopolu, a jest jedynie jego pracownikiem. Po ataku hitlerowskim na Rosję w 1941 r. Jakub Krystianpoller jak i inni Żydzi Niemcy zmusili do pracy przy rozbijaniu kamieni. Ojciec pani Stefani namówił go do ucieczki. Ukryli go najpierw na strychu, potem w stajni i pod kuchnią. Ujawnił się po po ponownym wkroczeniu Armii Czerwonej. Trafił na front, gdzie służył jako sanitariusz.

Wówczas Polakom zagrażali banderowcy. Rodzina Brońskich przeniosła się do innej miejscowości - Borek, tam przeżyli ich atak, podczas którego podpalili dom, w którym mieszkali. Był to jeden z powodów wyjazdu na tzw. Ziemie Odzyskane. Najpierw trafili do Sulęcina, następnie do Ligoty koło Czerniny.

29 grudnia 1948 r. wyszła za mąż za Adolfa Kolmana. Sakrament małżeński zawarli w kościele w Czerninie w obecności ówczesnego proboszcza ks. Alojzego Schmidta. Po siedemdziesięciu latach 30 grudnia w kościele czernińskim doszło do odnowienia tego związku małżeńskiego.

Kontakty rodziny Brońskich z Jakubem Krystianpollerem nie urwały się po wojnie. On pisał do nich z Tarnopola, gdzie pracował w aptece i mieszkał aż do swojej śmierci. W 1967 r. go odwiedzili, po kilku latach ponownie do niego pojechali. Jakub Krystianpoller przyjechał do nich.

Opis tych wojennych wydarzeń w postaci relacji Stefanii Kolman opublikowano na stronie internetowej Instytutu Pamięci Narodowej, a następnie przedrukowano w nrze 61 „Kwartalnika Górowskiego”.


23 marca 2018 roku w przeddzień Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką w Górze uhonorowano Stefanię Kolman z domu Brońską. Uczestnikami wydarzenia w Zespole Szkół imienia gen. Sylwestra Kaliskiego była młodzież biorąca udział w finale powiatowego konkursu „Żołnierze Wyklęci”.

Stefania Kolman zmarła 12 września 2022 r. w wieku 92 lat. 15 września spoczęła na cmentarzu parafialnym w Górze. Wcześniej 14 lipca zmarł jej mąż Adolf w wieku 96 lat.